ارمنستان (۱)، از شراب انار تا پلاستیک سیبزمینی!
از کجا شروع شد؟
دوشنبه، ۱۰ آپریل بود که طبق روال هر هفته، ایمیل همفکر رو دریافت کردم، ایمیلی که هر هفته بدست چند هزار نفر می رسه تا مکان «قرار قدیمی همفکر» رو اطلاع بده. اما این دفعه توی عنوانش یه چیز جذاب دیگه هم بود: «فرصت آشنایی با اکوسیستم کارآفرینی ارمنستان»
از اونجایی که هم عاشق سفر هستم و هم تجربه شرکت توی بازدیدهای مشابه رو داشتم، حتی یه لحظه هم توی باز کردن ایمیل مکث نکردم. توی ایمیل توضیح کوتاهی بود مبنی بر اینکه مدرسه رهبری ارمنستان (Armenia Leadership School) اسپانسر شده تا میزبان ۱۰ نفر از کارآفرینهای ایرانی برای بازدید از اکوسیستم کارآفرینی ارمنستان باشه.
فرم Application رو باز کردم و اطلاعاتی که خواسته بود رو وارد کردم.
حدود ۲ – ۳ هفته بعد ایمیلی دریافت کردم که شما از بین متقاضیان انتخاب شدی اما هنوز برای تایید نهایی باید توی یک مصاحبه حضوری هم شرکت کنی؛ مصاحبه تقریباً خیلی سریع تموم شد، فقط چند تا سوال در مورد خودم و کسب و کارم (دونیت) و اینکه هدفت از سفر به ارمنستان چیه؟ و بعدشم “بهتون خبر میدیم…”
ایندفعه سریعتر از دفعه پیش و بعد از یک هفته ایمیلی دریافت کردم:
Dear Mr. Sanisel
Thank you very much for taking the time to interview with us for the Leadership School event. We appreciate your interest in this event and would like to inform you that you are going to attend Leadership School event in Armenia.( May 28-June 2).
Please send a copy of your passport at the earliest.
Sincerely,
Leadership School
خبر خوبی بود…
از اونجایی که از شهریور ۹۵، قانون لغو ویزا بین ایران و ارمنستان اجرایی شده، همه چیز برای سفر به ارمنستان آماده بود.
پرواز به ارمنستان
روز یکشنبه، ۷ خرداد، پرواز ماهان از فرودگاه امام خمینی ما رو به ایروان برد، از اونجایی که فقط چند تا از همسفرها رو می شناختم، تقریباً تنها کارت پرواز رو گرفتم و سوار هواپیما شدم.
فاصله هوایی بین تهران و ایروان حدود ۱ ساعت ۱۰ دقیقه هست (مثل پرواز تهران – شیراز) که بیشتر زمان پرواز رو توی آسمون ایران هستیم.
درباره ارمنستان

ایران و ارمنستان، در کنار هم
ارمنستان کشور بسیار کوچکی هست که رانندگی از پایین تا بالای کشور، نهایتاً ۴ – ۵ ساعت زمان می بره، یعنی توی یکروز می تونید از مرز ایران (جنوب ارمنستان) به مرز گرجستان (شمال ارمنستان) برسید و دوباره برگردید، البته این در شرایطی هست که شما و ماشینتون از پس جاده های قدیمی و پر فراز و نشیب ارمنستان بر بیایید.
جمعیت ارمنستان فقط و فقط ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر هست که تقریباً یک پنجم جمعیت شهر تهران هست! به قول خود ارمنیها، کل جمعیت ارمنستان توی یک هتل توی شانگهای چین جا می شن 🙂
از لحاظ منابع طبیعی، می شه ارمنستان رو تقریباً یک کشور فقیر حساب کرد، چرا تنها معادن این کشور، معدن سنگ هستن، و البته همین موضوع هم باعث شده که ۸۰% ساختمون های ایروان، از سنگ ساخته شده باشن.
ارمنی ها، اولین ملتی هستند که دین مسیحیت رو به عنوان دین رسمیشون قبول کردن و تاریخی بسیار طولانی دارن؛ پر از نکات روشن و تیره.
تیره ترین نقطه توی حافظه تاریخی مردم ارمنستان، ژنوساید (Genocide) یا نسل کشی ارامنه هست که حدود ۱۰۰ سال پیش توسط دولت عثمانی (ترکیه فعلی) اتفاق افتاد و نزدیک به ۱٫۵ میلیون نفر از ارمنی ها قتل عام شدن. حتی هنوز هم اگر جلوی یک ارمنی از نسل کشی صحبت کنی، ناراحتی رو خیلی راحت توی چهره اش، می شه دید. و البته همین موضوع هم باعث رابطه بد بین ارمنی ها و ترک ها (ترکیه و آذربایجان) هست.
ارمنستان رو مهد شراب انار، آبجو و کنیاک می دونن. بنابرین خیلی عجیب نیست که ارمنستان، جزو معدود کشوری هایی هست که نوشیدن الکل در خیابان غیرقانونی نیست.
بواسطه سفر قبلیم به ارمنستان که زمینی بود، فکر می کردم که آشنایی خوبی با کشور ارمنستان دارم، اما هرچقدر از سفر گذشت، بیشتر فهمیدم که ذهنیتم اشتباه بوده؛ من ارمنستان رو کشوری فقیر دیده بودم، هر چند در مقایسه با ایران، ارمنستان کشور بسیار فقیری هست، اما…
تور بازدید از اکوسیستم کارآفرینی ارمنستان
روز قبل از پرواز، ایمیلی حاوی برنامه پیش بینی شده برای تور بازدید از اکوسیستم کارآفرینی ارمنستان به دستم رسید. برنامهای که خیلی کامل و فشرده بود:
یکشنبه، ۲۸ می (۷ خرداد)
دمدمای ظهر بود که به ایروان رسیدیم، توی فرودگاه همه همسفرها رو دیدیم و کنار هم جمع شدیم، ۱۴ نفر از ایران بودیم که خیلی سریع خودمون رو به همدیگه معرفی کردیم. بیشتر افراد از اکوسیستم کارآفرینی (و خصوصاً IT) ایران بودیم. بعد از اینکه اسم هم دیگه رو یاد و بارهامون رو تحویل گرفتیم، از سالن فرودگاه خارج شدیم و برای اولین بار سَموِل مُوسیسیان (Samvel Movsisyan) بنیانگذار Armenia Leadership School رو ملاقات کردیم. فردی که به دعوت و تلاش اون به ارمنستان رفته بودیم و تا پایان سفر، همیشه کنارمون بود.
بعد از یه چاق سلامتی سریع، سوار یکی از چهارتا تاکسی که برامون پیش بینی شده بود شدیم و به یکی از بهترین هتلهای شهر ایروان، یعنی هتل Double Tree by Hilton (از مجموعه هتلهای هیلتون) رفتیم.
به هر دو نفر یه اتاق اختصاص دادن و رفتیم داخل اتاق ها و استراحت و آمادگی برای فردا رو شروع کردیم.
دوشنبه، ۲۹ می (۸ خرداد)
امروز، اولین روز رسمی تور بود، چرا که دیروز ظهر به ایروان رسیدیم و بیشتر توی هتل استراحت کردیم. برنامه امروز هم از ظهر شروع می شد بنابرین وقت داشتیم تا یه گشت خیلی کوچولو توی شهر بزنیم.
اولین برنامه رسمی، برنامه بازدید از TSD ArmTab بود.
بازدید از شرکت TSD ArmTab، شرکت GLX ارمنیها!

ورودی ساختمان TSD
شرکت TSD یک شرکت ارمنی هست که فعالیت های زیادی توی حوزه علم و تکنولوژی داره. بعنوان اولین بازدید رسمی توی ارمنستان، انتخاب خوبی بود، چرا که حسابی ما رو تحت تاثیر قرار داد.
اولین نکته جالب در خصوص TSD این بود که در یک منطقه آزاد تجاری (Free Economic Zone) واقع شده بود. تا اینجاش خیلی عجیب نیست، اما وقتی عجیب می شه که این منطقه آزاد تجاری، وسط شهر ایروان واقع شده، در واقع یک ساختمون بود. تا قبل از این بازدید، فکر می کردم که این مناطق ویژه اقتصادی، صرفاً نزدیک مرز کشورها هستن و نه وسط یک شهر.
وقتی در خصوص این موضوع از مدیر و بنیانگذار TSD سوال کردم، این جواب رو دریافت کردم:
آره، عجیبه که منطقه آزاد تجاری وسط یک شهر باشه. اما من هم آدم خاصی هستم. روزی که با سه میلیون دلار از آمریکا برگشتم ارمنستان و خواستم که شرکتم رو توی ارمنستان راه اندازی کنم، از دولت خواستم که یه منطقه آزاد تجاری بهم بده، و دولت هم یه منطقه برهوت لب مرز ایران رو به من پیشنهاد داد. من هم به دولت گفتم که اونجا رو نمی خوام و اگر جای بهتری به من ندید میرم گرجستان. و اینطور شد که دولت یه منطقه آزاد تجاری، وسط دل ایروان ایجاد کرد و در اختیار ما گذاشت.
تمرکز فعالیت TSD، بر روی تولید تلفن همراه و لپ تاپ هست. تلفن های همراه و تبلت هایی که حداقل در ظاهر بسیار باکیفیت به نظر میومدن.
بازدیدمون از این شرکت رو با تحویل دادن کلیه وسایل الکترونیکی، از جمله موبایل و تبلت شروع کردیم. بعد از اون گشتی توی آزمایشگاه های TSD زدیم که غیر از فعالیت اصلی شرکت (تولید تلفن همراه و تبلت) روی پروژه های جذاب دیگه ای کار می کردن و نهایتاً هم با مدیر و بنیانگذار این شرکت ملاقات داشتیم و سوالاتمون رو پرسیدیم.
از فعالیت های جنبی این شرکت، می شه به تولید پلاستیک از سیب زمینی(!) و تولید باتری های قابل انعطاف اشاره کرد. علاوه بر این ها، یکی دیگه از پروژه های جذاب شرکت، تولید سینماهای سه بعدی ارزون قیمت بود.

من و سینمای سه بعدی تولید شده در آزمایشگاه های شرکت TSD
سلام
یه سوال هزینه سفر چقدر شد؟
هزینهها رو مدرسه رهبری ارمنستان پوشش می داد، برای ما کاملاً رایگان بود.